Κυριακή 1 Απριλίου 2012

10 Ιατρικά Λάθη που άλλαξαν τα πρότυπα της περίθαλψης

Μαθαίνουμε κυρίως από τα επώδυνα λάθη μας! Τα λάθη αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε τραυματισμό ασθενών, αλλά και σε νομικούς και επαγγελματικούς μπελάδες για τους γιατρούς. Η μελέτη αυτών των λαθών και η εκμάθηση του πως να τα αποφεύγουμε, να τα παρακολουθούμε και να ανταποκρινόμαστε σε αυτά, έχει αλλάξει τα πρότυπα της περίθαλψης. Εργαζόμενοι για την εξάλειψη κοινών ιατρικών λαθών, οι ιατροί προστατεύουν τους ασθενείς, αλλά και τους ίδιους από νομικής πλευράς, και βοηθούν στη μείωση του κόστους της επαγγελματικής τους ασφάλισης.

Το 1910, όταν ο Abraham Flexner ερεύνησε την κατάσταση τη ιατρικής εκπαίδευσης των ΗΠΑ, μόνο 16 από τις υπάρχουσες 155 ιατρικές σχολές απαιτούσαν περισσότερα από ένα πτυχίο γυμνασίου (high school) για την αποδοχή ενός φοιτητή. Η θεωρία των μικροβίων ήταν ακόμα υπό αμφισβήτηση.

Η πρακτική της Ιατρικής στις ΗΠΑ είναι πλέον πολύ πιο τυποποιημένη, κυρίως χάρη στις αλλαγές στην τυποποίηση των εισαγωγικών εξετάσεων για τους ιατρούς των ΗΠΑ και στη νομοθεσία για ιατρική αμέλεια.

Τα σημερινά πρότυπα περίθαλψης βασίζονται κυρίως σε επιστημονικές αποδείξεις. Τα τελευταία 20 χρόνια, τα δικαστήρια έχουν κρατήσει γιατρούς και νοσοκομεία μέσα στα εθνικά πρότυπα περίθαλψης, αντί να αποδεχθούν τοπικές παραλλαγές στην ιατρική πρακτική.


Αντιμετώπιση Τραύματος

Το 1976, ο Dr. Jim Styner, ένας ορθοπεδικός, έπεσε με το μικρό του αεροπλάνο μέσα σε μια φυτεία καλαμποκιών στη Νεμπράσκα, παθαίνοντας σοβαρούς τραυματισμούς. Η σύζυγός του σκοτώθηκε και 3 εκ των 4 παιδιών του τραυματίστηκαν βαριά. Στο τοπικό νοσοκομείο, η περίθαλψη που έλαβε αυτός και τα παιδιά του, ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής, ήταν ανεπαρκής. «Εάν εγώ μπορώ να παρέχω καλύτερη φροντίδα στο αγρόκτημα με περιορισμένα μέσα, απ’ ό,τι λάβαμε εγώ και τα παιδιά μου στο τμήμα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τότε κάτι πάει στραβά με το σύστημα και θα πρέπει να αλλάξει» είπε ο Dr. Styner.

Η τραγωδία της οικογένειάς του και τα ιατρικά λάθη που ακολούθησαν, οδήγησαν στη δημιουργία του ATLS (Advanced Trauma Life Support) που άλλαξε τα πρότυπα της περίθαλψης στην πρώτη ώρα μετά το τραύμα.

Ο Dr. Styner βοήθησε στη δημιουργία της αρχικής σειράς ATLS. Το 1980, η «Επιτροπή για το Τραύμα του Αμερικάνικου Κολεγίου Χειρουργών» υιοθέτησε το ATLS και ξεκίνησε τη διάδοσή του παγκοσμίως. Αποτελεί πλέον το πρότυπο για την φροντίδα τραυμάτων στα τμήματα επειγόντων των ΗΠΑ και σε προηγμένες παραϊατρικές υπηρεσίες. Ο Σύλλογος Νοσηλευτών Τραύματος και η Εθνική Ένωση Τεχνικών Επείγουσας Ιατρικής έχουν αναπτύξει παρόμοια προγράμματα βασισμένα στο ATLS.




Παρακολούθηση Αναισθησίας

Η Judy ήταν 39 χρονών όταν προσήλθε στο νοσοκομείο για υστερεκτομή. Αφού πέθανε στο χειρουργείο, η αυτοψία αποκάλυψε πως ο αναισθησιολόγος είχε τοποθετήσει τον ενδοτραχειακό σωλήνα στον οισοφάγο, αντί της τραχείας.

Σήμερα, οι αναισθησιολόγοι μετρούν τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα του ασθενούς –τα οποία είναι πολύ υψηλότερα στην τραχεία παρά στον οισοφάγο- με τη χρήση ενός μετρητή.

Το 1982, η εκπομπή 20/20 του ABC παρουσίασε ένα επεισόδιο με τίτλο «Ο Βαθύς Ύπνος: 6000 θα πεθάνουν ή θα υποστούν εγκεφαλική βλάβη». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα παρουσίαζε ορισμένες περιπτώσεις ιατρικών λαθών που είχαν οδηγήσει σε σοβαρό τραυματισμό ή και θάνατο. Η Αμερικάνικη Ένωση Αναισθησιολόγων ανταποκρίθηκε με ένα πρόγραμμα για την τυποποίηση της αναισθησίας και της παρακολούθησης των ασθενών, και το 1985 δημιούργησε το Ίδρυμα Ασφάλειας Ασθενών υπό Αναισθησία.

Πρότυπες πρακτικές πλέον περιλαμβάνουν τη χρήση παλμικού οξυμέτρου και μετρητή διοξειδίου του άνθρακα για τους υπό αναισθησία ασθενείς. Τα νέα πρότυπα έχουν μειώσει θεαματικά τη συχνότητα των εγκεφαλικών βλαβών και άλλων σημαντικών επιπλοκών. Σε λιγότερο από 2 χρόνια, οι θάνατοι σχετιζόμενοι με την αναισθησία έπεσαν από 1/10.000 σε 1/200.000.




Παρακολούθηση της Καρδιάς του Εμβρύου

Η Sally και ο Ed ανυπομονούσαν για τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού. Ο τοκετός της Sally ήταν μακρύς, οπότε ο μαιευτήρας της χορήγησε ωκυτοκίνη για να επισπεύσει τη διαδικασία. Δυστυχώς, η χορήγηση ωκυτοκίνης οδήγησε σε παραγνωρισμένη εμβρυϊκή δυσχέρεια, και η νεογέννητη κόρη τους υπέστη σοβαρή εγκεφαλική βλάβη και εγκεφαλική παράλυση.

Η παρακολούθηση του εμβρύου για την εκτίμηση τόσο των συσπάσεων της μήτρας όσο και του εμβρυϊκού καρδιακού παλμού (FHR) αποτελεί πλέον το πρότυπο της φροντίδας, με ένα χρονικό πλαίσιο απάντησης των 30 λεπτών από την αναγνώριση της εμβρυϊκής δυσχέρειας έως τον τοκετό. Ο σκοπός της παρακολούθησης FHR είναι η αξιολόγηση της κατάστασης του εμβρύου κατά τη διάρκεια του τοκετού, ώστε οι γιατροί να μπορούν να επέμβουν εάν υπάρξουν σημάδια εμβρυϊκής δυσχέρειας, όπως υποδηλώνει FHR μικρότερος ή μεγαλύτερος από τα κανονικά όρια των 110-160 παλμών/λεπτό, ή FHR που δεν αλλάζει ανταποκρινόμενος στις συσπάσεις της μήτρας.

Η ηλεκτρονική παρακολούθηση του FHR, αναπτύχθηκε αρχικά γύρω στο 1960. Από το 1980, η χρήση του έχει αυξηθεί δραματικά, από το 45% στο 85% των επίτοκων γυναικών το 2002, σύμφωνα με το Αμερικάνικο Συμβούλιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγωn (ACOG). «Όταν χρησιμοποιείται η ηλεκτρονική παρακολούθηση του εμβρύου κατά τον τοκετό, το νοσηελυτικό ή το ιατρικό προσωπικό θα πρέπει να το επανεξετάζει συχνά», αναφέρουν οι κατευθυντήριες γραμμές του ACOG.




Ακρωτηριασμός σε λάθος θέση

Ο Βill έπαθε μια κρίση και τράκαρε το αυτοκίνητό του πάνω σε ένα δέντρο συνθλίβοντας και τα δύο πόδια του. Η αρτηριογραφία αποκάλυψε πως το δεξί του πόδι ήταν βιώσιμο, αλλά το αριστερό όχι. Δυστυχώς, ο ακτινολόγος μπέρδεψε το δεξί με το αριστερό στην ακτινογραφία και ο ορθοπεδικός χειρουργός ακρωτηρίασε το δεξί πόδι του Bill.

Η πρόληψη της εγχείρησης σε λάθος θέση αποτέλεσε έναν από τους κύριους στόχους της Κοινής Επιτροπής για τη διαπίστευση των Οργανισμών Υγείας (JCAHO). H καθιέρωση πρωτοκόλλων αποτέλεσε απαίτηση για τη διαπίστευση νοσοκομείων και άλλων περιοχών όπου γίνονται χειρουργεία.

Η JCAHO απαιτεί την τυποποίηση των προεγχειρητικών διαδικασιών για να εξασφαλιστεί πως θα πραγματοποιηθεί η σωστή επέμβαση, στον σωστό ασθενή και στη σωστή θέση. Οι κατευθυντήριες οδηγίες περιλαμβάνουν τη σήμανση της χειρουργικής περιοχής με τον ασθενή να συμμετέχει στη διαδικασία, και το διπλοτσεκάρισμα από όλα τα μέλη του χειρουργείου πριν την επέμβαση.

JCAHO. Η μεγαλύτερη παγίδα είναι η ανεπαρκής πληροφόρηση για τον ασθενή. Η λύση είναι μια προσεκτικά τυποποιημένη μέθοδος συλλογής πληροφοριών.




Μέτρημα εργαλείων

Ο Τοm ήταν 12 χρονών όταν η σκωληκοειδής του απόφυση υπέστη ρήξη και μεταφέρθηκε στο τοπικό παιδιατρικό νοσοκομείο. Τρεις μέρες μετά την σκωληκοειδεκτομή, παρουσίασε ξανά υψηλό πυρετό. Μία εβδομάδα μετά, ο χειρουργός πραγματοποίησε μια δεύτερη επέμβαση και βρήκε πως μια χειρουργική γάζα είχε παραμείνει μέσα.

Η μετεγχειρητική καταμέτρηση γαζών και εργαλείων αποτελεί ρουτίνα εδώ και δεκαετίες. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρότυπο, παρόλο που διάφοροι νοσηλευτικοί και χειρουργικοί οργανισμοί έχουν αναπτύξει βέλτιστες πρακτικές για την καταμέτρηση γαζών, βελονών και εργαλείων.

Διαφορετικοί τρόποι καταμέτρησης μπορεί να χρησιμοποιούνται στην ίδια κλινική, ακόμα και στο ίδιο χειρουργείο, όπως αναφέρει η Ένωση Νοσηλευτών Χειρουργείων. Η μη ύπαρξη συγκεκριμένου τρόπου αφήνει χώρο για λάθη.

Μία έρευνα του «Υπουργείου Υγείας» των ΗΠΑ αναφέρει πως το συγκεκριμένο λάθος συμβαίνει σε 1/100 έως 1/5000 άτομα. Μια μελέτη του 2008 που δημοσιεύτηκε στα Χρονικά της Χειρουργικής (Annals of Surgery) έδειξε πως λάθη στην καταμέτρηση γαζών και εργαλείων συνέβησαν στο 12,5% των χειρουργείων.

Νοσηλευτικές και χειρουργικές οργανώσεις προτείνουν το κάθε μέλος της χειρουργικής ομάδας να έχει ίσο ρόλο στη διαβεβαίωση της ακρίβειας των μετρήσεων. Πρόσφατα, ορισμένοι κατασκευαστές έχουν δημιουργήσει γάζες με νήματα ορατά στην ακτινογραφία, με ραδιοσυχνότητες ή με bar coding, ώστε να ειδοποιείται το προσωπικό για τυχόν έλλειμμα γαζών.




Θανατηφόρες αλλεργίες

Η Betty ήταν μόλις 15 χρονών όταν μολύνθηκε από στρεπτόκοκκο, της δόθηκε πενικιλλίνη, έγινε κυανωτική και τελικά πέθανε. Κανένας δεν την είχε ρωτήσει για τυχόν αλλεργίες σε φάρμακα.

Τα ιατρικά ερωτηματολόγια πάντοτε περιλάμβαναν χώρο για αλλεργίες, ωστόσο αυτό έγινε πιο προεξέχον έπειτα από την αναφορά του Ινστιτούτου Ιατρικής το 1999 για την ασφάλεια των ασθενών.

Το 2008, το Συμβούλιο για την Ασφάλεια των Ασθενών της Pennsylvania ανέφερε περισσότερες από 3800 περιπτώσεις στις οποίες ασθενείς έλαβαν φάρμακα στα οποία είχαν καταγεγραμμένες αλλεργίες. Προβλήματα στη διακίνηση πληροφοριών περί αλλεργιών περιλαμβάνουν την καταγραφή αυτών από τους ασθενείς, αλλά μη εισαγωγή στο ηλεκτρονικό αρχείο της κλινικής, καθώς επίσης και αλλεργίες που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια νοσηλείας, αλλά δεν καταγράφονται στο ιατρικό αρχείο του ασθενούς.

Στρατηγικές επίλυσης του προβλήματος περιλαμβάνουν την τοποθέτηση υπενθυμίσεων των αλλεργιών του ασθενούς σε εξέχουσες θέσεις, την παύση της τακτικής να γράφονται τα αλλεργιογόνα σε βραχιόλια που φέρει ο ασθενής και τη συμπερίληψη της καταγραφής των αλλεργιών στο αρχείο της κλινικής ως υποχρεωτική.




Ατυχήματα με το Κάλιο

Η Linda δεν ένιωθε καλά κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Η ναυτία και οι έμετοι της είχαν προκαλέσει σοβαρή αφυδάτωση και χαμηλό επίπεδο καλίου. Στο τμήμα επειγόντων, η νοσηλεύτρια έκανε ένα αριθμητικό λάθος και της χορήγησε υπερβολική δόση καλίου ενδοφλεβίως. Εντός της ώρας, η Linda ήταν νεκρή.

Τη δεκαετία του ‘80 και ’90, ομάδες για την ασφάλεια των ασθενών –συμπεριλαμβανομένης της JCAHO- επέστησαν την προσοχή στην ανάγκη για απομάκρυνση φιαλών συμπυκνωμένου χλωριούχου καλίου από περιοχές φροντίδας ασθενών. Πλέον, σχεδόν όλα τα νοσοκομεία των ΗΠΑ έχουν απομακρύνει τέτοια σκευάσματα από τις αποθήκες των κλινικών. Το κάλιο προστίθεται πλέον σε ορό που χορηγείται ενδοφλεβίως και φέρει σήμανση.

Τα τραγικά λάθη που οδήγησαν σε αυτές τις αλλαγές προκλήθηκαν από ανεπαρκείς γνώσεις σχετικά με τον κίνδυνο από την ταχεία ενδοφλέβια χορήγηση καλίου, ή, πιο συχνά, από μπέρδεμα ή μη επιλογή της σωστής φιάλης με το φάρμακο. Ο περιορισμός της πρόσβασης στο συγκεκριμένο φάρμακο έχει μειώσει τα θανατηφόρα σφάλματα.

Περαιτέρω μέτρα ασφαλείας περιλαμβάνουν τη χορήγηση προπαρασκευασμένων διαλυμάτων, το διαχωρισμό του καλίου από άλλα φάρμακα και χρήση ειδικής σήμανσης, απαγόρευση προμήθευσης των ασθενών με τέτοια σκευάσματα και διπλοτσεκάρισμα με κάποιον φαρμακοποιό.




Έλκη κατακλίσεως

Ο Frank ήταν 72 ετών όταν έσπασε το δεξί του πόδι σε τροχαίο ατύχημα και χρειάστηκε να αναρρώσει για μερικές εβδομάδες σε μια κλινική. Οι νοσηλεύτριες δε γνώριζαν πως οι ασθενείς έπρεπε να μετακινούνται τακτικά, και ο Frank ανέπτυξε βαθιά έλκη λόγω πίεσης. Όταν αυτά επιμολύνθηκαν, το πόδι του Frank έπρεπε να ακρωτηριαστεί.

Κάθε χρόνο, περισσότερα από 2.5 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ αναπτύσσουν έλκη από πίεση, σύμφωνα με την Υπηρεσία για την Έρευνα και Ποιότητα της Υγείας. Τα έλκη κατακλίσεως μπορεί να αποβούν μοιραία. Τα ασφαλιστικά ταμεία δεν παρέχουν πλέον αποζημιώσεις στα νοσοκομεία για φροντίδα αρρώστων που ανέπτυξαν τέτοια έλκη κατά τη νοσηλεία τους εκεί.

Ο κύριος τρόπος προφύλαξης από έλκη κατακλίσεως είναι με την τακτική στροφή του ασθενούς, συνήθως κάθε δύο ώρες τουλάχιστον. Προσπάθειες για ανακούφιση από την πίεση με τη μετακίνηση των ασθενών, ώστε να προληφθούν περαιτέρω πληγές, έχουν καταγραφεί από τον 19ο αιώνα. Οι κλινικές και τα νοσοκομεία πλέον χρησιμοποιούν πρωτόκολλα για την αποφυγή εμφάνισης τέτοιων πληγών χρησιμοποιώντας χρονοδιάγραμμα για τη μετακίνηση του ασθενούς και διατηρώντας στεγνά σεντόνια με τη χρήση καθετήρων ή αδιάβροχου ρουχισμού. Μετάθεση της πίεσης σε τακτά χρονικά διαστήματα και χρήση ειδικών στρωμάτων για καλύτερη κατανομή αυτής, αποτελούν πλέον κοινή πρακτική.




Τεχνικές Ανύψωσης

Η Lillian ήταν 68 ετών και ζύγιζε 115 κιλά όταν μπήκε στο χειρουργείο για να αφαιρέσει την χοληδόχο κύστη της. Τη δεύτερη μέρα μετά την εγχείρηση χρειάστηκε βοήθεια για να περπατήσει ως το μπάνιο. Η νοσοκόμα της Lillian, η Millie, δεν ήταν αρκετά δυνατή για να την κρατήσει κι έτσι έπεσαν και οι δύο, σπάζοντας το δεξί χέρι της Millie και το αριστερό πόδι της Lillian.

Παραδοσιακά, οι νοσηλευτικές σχολές διδάσκουν τους φοιτητές πως να σηκώνουν τους ασθενείς χρησιμοποιώντας σωστή μηχανική του σώματος, όπως το να βάζουν το βάρος στα πόδια και να έχουν σωστή στάση σώματος. Ωστόσο, αυτές οι τεχνικές δεν αρκούν για να προστατεύσουν το νοσηλευτικό προσωπικό από μεγάλα βάρη, άβολες στάσεις και τη διαρκή επανάληψη που σχετίζεται με τη χειροκίνητη ανύψωση ασθενών, σύμφωνα με μια δημοσίευση την Ένωσης Νοσηλευτών Αμερικής.

Η ΑΝΑ υποστηρίζει πολιτικές που εξαλείφουν τη χειρωνακτική ανύψωση ασθενών. Ασφαλείς μέθοδοι διαχείρισης ασθενών περιλαμβάνουν εξοπλισμό όπως ολόσωμους ιμάντες, βοηθήματα για ανασήκωμα και όρθια στάση, συσκευές πλευρικής μεταφοράς και συσκευές μείωσης τριβής. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση για τον ασφαλή χειρισμό των ασθενών, παρόλο που αρκετές πολιτείες έχουν ορίσει σχετικές ρυθμίσεις, αναφέρει η ΑΝΑ.




Εξέταση Μαστού

Όταν η Christy ήταν 42 ετών, ο γιατρός της ανακάλυψε ένα μεγάλο όζο στον αριστερό μαστό της. Ο όζος θα έπρεπε να είχε βρεθεί κατά τις δύο προηγούμενες ετήσιες εξετάσεις της Christy, εάν αυτές είχαν γίνει σωστά. Μέχρι τη στιγμή που ανακαλύφθηκε, ο καρκίνος πλέον ήταν μη θεραπεύσιμος.

Η εξέταση μαστού από τον ιατρό, η εκμάθηση τεχνικών αυτο-εξέτασης από τον ίδιο τον ασθενή και η σύσταση για μαστογραφία αποτελούν πλέον τα πρότυπα της περίθαλψης.

Η μαστογραφία αναπτύχθηκε γύρω στο 1950 και επικράτησε ως διαγνωστικό εργαλείο περί το 1960. Αποτελεί μέθοδο-κλειδί για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου, όταν και είναι ευκολότερο να θεραπευθεί. Το 2005, περίπου 68% όλων των γυναικών στις ΗΠΑ μεταξύ 40 και 64 ετών είχαν κάνει μαστογραφία τα τελευταία 2 έτη, σύμφωνα με έρευνες ασφαλιστικών εταιριών. Όλες οι πολιτείες εκτός της Utah απαιτούν την κάλυψη εξόδων της μαστογραφίας από τα ασφαλιστικά ταμεία. Ο προτιμώμενος χρόνος έναρξης παρακολούθησης με μαστογραφίες ποικίλλουν ανάλογα με τον αρμόδιο οργανισμό και το ιστορικό της ασθενούς. Το «US Preventive Services Task Force» προτείνει οι ασθενείς χαμηλού κινδύνου άνω των 50 να κάνουν μαστογραφία κάθε 2 χρόνια. Το Αμερικάνικο Συμβούλιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων προτείνει ετήσιες μαστογραφίες για όλες τις γυναίκες ηλικίας άνω των 40.




Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα ιατρικών λαθών που οδήγησαν σε τραυματισμούς ή θάνατο ασθενών – και οδήγησαν σε αλλαγές στον τρόπο που οι ιατροί ασκούν την ιατρική. Αναγνωρίζοντας πως όλα αυτά τα λάθη θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, τόσο η κυβέρνηση, όσο και ιατρικοί σύλλογοι, έχουν θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη και τη θεραπεία πολυάριθμων ασθενειών.


Μετάφραση από: http://www.medscape.com/features/slideshow/med-errors?src=mp&spon=25

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου