Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Οι αντιλήψεις του Steve Jobs για την ιατρική



Δημοσιευμένο από τον David Gorski στις 21 Οκτωβρίου 2011



Όπως υπέδειξα στην προηγούμενη δημοσίευσή μου για τον Steve Jobs (Σ.τ.μ: το μεταφρασμένο άρθρο είναι εδώ) , είμαι λιγάκι fan boy της Apple. Ένας συγκάτοικός μου πήρε τον πρώτο Mac πολύ παλιά, το 1984, κι από τότε που αγόρασα κι εγώ τον πρώτο υπολογιστή μου (έναν Mac LC) ο οποίος ήταν δικός μου και μόνο δικός μου, δεν έχω χρησιμοποιήσει καμία άλλη μάρκα παρά υπολογιστές Macintosh, εκτός από την περίοδο που υποχρεώθηκα να χρησιμοποιώ μηχανήματα Windows στη δουλειά – κι αυτό με διαμαρτυρίες. Πράγματι, καθώς έψαχνα για εργασία σε διάφορες φάσεις της ζωής μου, αναρωτιόμουν αν θα επέλεγα μια δουλειά σε κάποιο ίδρυμα το οποίο δε θα μου επέτρεπε να έχω υπολογιστή Mac στο γραφείο μου. Ευτυχώς, ποτέ δε χρειάστηκε να κάνω αυτήν την επιλογή. Όλα αυτά εξηγούν γιατί έδωσα τόσο μεγάλη σημασία στον Steve Jobs και γιατί ο θάνατός του με λύπησε και, σχετικά με το blog αυτό (Σ.τ.μ: εννοεί το sciencebasedmedicine.org), η κλινική ιστορία του καρκίνου του με γοητεύει.


Συχνά λέγεται ότι υπήρχε ένα είδος «διαστρεβλωμένου πεδίου της πραγματικότητας» γύρω από τον Steve Jobs. Εν μέρει αυτό ήταν χιουμοριστικό, εν μέρει ήταν υποτιμητικό, εν μέρει έδειχνε το θαυμασμό προς το ταλέντο της πειθούς του Jobs με το οποίο, μέσα από ένα συνδυασμό προσωπικού χαρίσματος, ισχυρογνωμοσύνης, υπερβολής, marketing, και επιμονής, ο Jobs ήταν ικανός να πείσει οποιονδήποτε σχεδόν, ακόμα και σχεδιαστές και μηχανικούς, για σχεδόν οτιδήποτε. Συγκεκριμένα, το παραπάνω αναφερόταν στην ικανότητά του να πείθει τόσους πολλούς ανθρώπους ώστε κάθε νέο προϊόν της Apple ήταν πάντα ‘το καλύτερο απ’ όλα’, ακόμα κι όταν αυτό το προϊόν είχε εμφανή ψεγάδια. Δυστυχώς, καθώς βγαίνουν περισσότερα νέα για το πώς ο Steve Jobs αντιμετώπισε αρχικά τη διάγνωση του νευροενδοκρινούς του όγκου του παγκρέατος (συγκεκριμένα, του ινσουλινώματός του) πίσω στο 2003 και στο 2004, έγινε προφανές ότι ο Jobs είχε το δικό του 'διαστρεβλωμένο πεδίο ιατρικής πραγματικότητας', τουλάχιστον στην αρχή, αμέσως μετά τη διάγνωσή του με μία σπάνια μορφή παγκρεατικού καρκίνου, το οποίο πεδίο τον έκανε να σκεφτεί ότι ίσως μπορέσει να αντιστρέψει τον καρκίνο του με δίαιτα συν διάφορες «εναλλακτικές» πρακτικές.


Στον απόηχο του θανάτου του Steve Jobs, έκανα μια περίληψη των δεδομένων που ήταν γνωστά για την περίπτωση του Jobs εκείνη τη στιγμή. Συγκεκριμένα, ασχολήθηκα με το ζήτημα των ισχυρισμών ενός σκεπτικιστή ότι «η εναλλακτική ιατρική σκότωσε το Steve Jobs». Επί του παρόντος, επεσήμανα, παρόλο που ήταν πολύ ξεκάθαρο πως ο Jobs δεν προσέφερε τίποτα στον εαυτό του με το να καθυστερήσει την εγχείρησή του μετά την αρχική διάγνωση για 9 μήνες, δεν έχουμε επαρκείς πληροφορίες ώστε να γνωρίζουμε ποια ήταν η κλινική του κατάσταση και συνεπώς το πόσο μείωσε τις πιθανότητες επιβίωσής του με το να μην υποβληθεί σε εγχείρηση ταχέως (αν τις μείωσε τελικά). Για να ανακεφαλαιώσω:


Ο Steve Jobs έβλαψε τον εαυτό του δοκιμάζοντας δίαιτα και εναλλακτική ιατρική στην αρχή;
Πολύ πιθανόν.
Η εναλλακτική ιατρική τον σκότωσε;
Όπως έχω αναφερθεί και πριν, είναι αδύνατον να το πούμε αυτό, και οποιοσδήποτε σκεπτικιστής θέτει ένα τέτοιο επιχείρημα δογματικά, έχει ξεπεράσει τη δυνατότητα υποστήριξης ενός τέτοιου ισχυρισμού. Οι συστηματικοί αναγνώστες (Σ.τ.μ: του sciencebasedmedicine.org) ξέρουν ότι όταν βλέπω μια ιστορία στην οποία η «εναλλακτική ιατρική» συνέβαλε άμεσα στο θάνατο κάποιου, συνήθως δε συγκρατούμαι, αλλά σε αυτήν την περίπτωση το βρήκα πολύ δύσκολο να είμαι τόσο απόλυτος επειδή υπάρχουν πάρα πολλά άγνωστα στοιχεία, με όλον το σεβασμό προς τον Ramzi Amri, έναν Ερευνητικό Συνεργάτη του Harvard Medical School ο οποίος κατά τη γνώμη μου επίσης υπερέβαλε πάνω στο θέμα. Ωστόσο, φρόντισα να υπογραμμίσω ότι είμαι πάντα ανοιχτός να αλλάξω γνώμη αν έλθουν στην επιφάνεια νέες αποδείξεις. Ο Jobs ήταν πάντα απίστευτα μυστικοπαθής για την κατάσταση της υγείας του, τόσο ώστε δεν είχε γνωστοποιηθεί τίποτα στα ΜΜΕ μέχρι μετά την πραγματοποίηση μεταμόσχευσης ήπατος το 2008 για τις μεταστάσεις του ινσουλινώματος στο (παλιό του) ήπαρ, όπως και η ίδια η διάγνωση του καρκίνου είχε παραμείνει κρυφή για 9 μήνες το 2003, μέχρι που έστειλε ένα e-mail σε υπαλλήλους της Apple ανακοινώνοντας ότι είχε υποβληθεί σε εγχείρηση.


Τελικά φαίνεται ότι, με την επικείμενη έκδοση της βιογραφίας του Steve Jobs, περισσότερες πληροφορίες ξεπετάγονται σιγά-σιγά για το ιατρικό ιστορικό του. Για παράδειγμα, ο βιογράφος του Jobs Walter Isaacson θα εμφανιστεί στην εκπομπή 60 Minutes αυτήν την Κυριακή, και μάλλον πρόκειται να πει το εξής:


Όλοι οι υπόλοιποι ήθελαν ο Steve Jobs να κινηθεί γρήγορα εναντίον του καρκίνου του. Οι φίλοι του ήθελαν να κάνει την εγχείρηση. Η σύζυγός του ήθελε να κάνει την εγχείρηση. Αλλά ο CEO της Apple , όντας τόσο συνηθισμένος να κολυμπάει ενάντια στο ρεύμα της κοινής γνώμης, επέμεινε στο να δοκιμάζει εναλλακτικές θεραπείες για 9 κρίσιμους μήνες. Πριν πεθάνει, ο Jobs αποφάσισε να γνωστοποιήσει στον κόσμο πόσο βαθιά μετάνιωσε την κρίσιμη αυτή απόφαση, είπε ο βιογράφος Walter Isaacson στην εκπομπή 60 Minutes.
«Μιλήσαμε πάρα πολύ γι’ αυτό», είπε ο Isaacson στην εκπομπή 60 Minutes σχετικά με την απόφαση του Jobs να αντιμετωπίσει ένα νευροενδοκρινικό όγκο στο πάγκρεάς του με εναλλακτική δίαιτα αντι της ιατρικώς προτεινόμενης εγχείρησης. «Ήθελε να μιλήσει γι’ αυτό, το πόσο το μετάνιωσε… Νομίζω πως αισθάνθηκε ότι έπρεπε να είχε εγχειριστεί νωρίτερα… Είπε ‘Δεν ήθελα να ανοίξουν το σώμα μου… δεν ήθελα να παραβιαστεί η σωματική μου ακεραιότητα με αυτόν τον τρόπο’».


Ο Isaacson επίσης είπε για τον Jobs (σύμφωνα με μια παράθεση των λεγομένων του):

Είναι μετανιωμένος γι’ αυτό… Σύντομα όλοι άρχισαν να του λένε, ‘Μην προσπαθήσεις να το θεραπεύσεις με αυτές τις ρίζες και τα λαχανικά και τέτοια πράγματα…’ Όταν πια τον εγχείρησαν διαπίστωσαν ότι είχε εξαπλωθεί στους ιστούς γύρω από το πάγκρεας.


Ξέρετε, νομίζω πως θα πρέπει να αγοράσω αυτό το βιβλίο όταν θα βγει την άλλη βδομάδα, αν μη τι άλλο για να διαβάσω τα κεφάλαια περί της ασθένειας του Jobs. Υποθέτοντας ότι τα παραπάνω λόγια είναι αληθινά, τι μας λένε;

Πρώτον, δεν αλλάζει σημαντικά η αρχική μου εκτίμηση ότι, τη στιγμή της εγχείρησης το 2004,ο Jobs μάλλον δεν είχε μεταστατική νόσο. Ο λόγος που το λέω αυτό είναι το ότι αν ο Jobs είχε οποιαδήποτε ένδειξη για μεταστατική νόσο, είναι πολύ αμφίβολο ότι ένας χειρουργός ογκολόγος θα είχε αναλάβει μια τόσο τεράστια επέμβαση όπως η επέμβαση Whipple, μια επέμβαση η οποία συνήθως πραγματοποιείται με προοπτική (πλήρους) ίασης. Είναι πολύ σπάνιο μια τέτοια εγχείρηση να γίνεται μονάχα για ανακουφιστικούς λόγους (Σ.τ.μ: αυτό που λέμε «παρηγορητική θεραπεία») επειδή οι δυνητικές επιπλοκές είναι πολλές, κι ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν επιπλοκές, αλλάζει μόνιμα η φυσιολογία του γαστρεντερικού συστήματος του ατόμου που υποβάλλεται σε αυτήν. Με αυτό κατά νου, η παραπάνω αναφορά υπονοεί κατ’ εμέ ότι ο όγκος του Jobs είχε διογκωθεί αρκετά και είχε αρχίσει να εισβάλλει διαμέσου της κάψας του παγκρέατος στον περιβάλλοντα λιπώδη συνδετικό ιστό. Επιπλέον, δεν είναι ξεκάθαρο το αν αυτός ο όγκος φαινόταν απεικονιστικά πριν την εγχείρηση ή το αν απετέλεσε εύρημα μικροσκοπικών εμφυτεύσεων έξω από το πάγκρεας στο αφαιρεθέν εγχειρητικό παρασκεύασμα. Δεδομένου του πόσο αδρανή είναι συνήθως τα ινσουλινώματα, κυρίως όταν είναι λειτουργικά όπως και ο όγκος του Jobs φαίνεται να ήταν σύμφωνα με όλα τα δελτία ειδήσεων (όταν υποτροπίασε ο Jobs απέδωσε τη φυγή του για ιατρικούς λόγους σε «ορμονική ανισορροπία»), δεν είναι ξεκάθαρο ότι ο χειρουργός του δεν θα είχε βρει μεταστάσεις έξω από το πάγκρεας αν είχε πραγματοποιήσει την εγχείρηση αμέσως. Όπως υπέδειξε ο Dr. Len Lichtenfeld, αναπληρωτής διευθυντής αξιωματούχος της American Cancer Society, οι άνθρωποι «ζουν με αυτούς τους όγκους πολύ περισσότερο από 9 μήνες πριν διαγνωστούν». Προτείνω να πάτε και να διαβάσετε τη δημοσίευσή μου για τον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου, ιδιαίτερα στο σημείο που λέω για το σφάλμα του χρόνου διάγνωσης (lead time bias), για να βρείτε μια εξήγηση του γιατί η εννιάμηνη καθυστέρηση μπορεί να μην είχε και τόσο μεγάλη σημασία. Όπως έχω πει και άλλοτε, η βιολογία είναι «ο βασιλιάς», και για συγκεκριμένους όγκους σε συγκεκριμένους ασθενείς η βιολογία τους αντιμετωπίζει ό,τι και να τους ρίχνουμε.



Άλλη μια ενδιαφέρουσα πληροφορία που προέκυψε πολύ πρόσφατα είναι το τι ακριβώς έκανε ο Steve Jobs κατά τη διάρκεια εκείνων των 9 μηνών καθυστερώντας την εγχείρησή του. Αυτό το δελτίο των ABC News δίνει κάποια στοιχεία:


Ο Jobs,γοητευμένος από τον Ανατολίτικο μυστικισμό στα νιάτα του, πίστευε στις εναλλακτικές βοτανικές θεραπείες, και κάποιες πηγές είπαν στα ABC News στο παρελθόν ότι νόμιζε πως περιόριζαν τη σοβαρότητα της κατάστασής του. Μια πηγή κοντινή στο Jobs είπε ότι αυτός κρατούσε ιδιωτικά τα ιατρικά του προβλήματα, ακόμα κι από μέλη του συμβουλίου διοίκησης της Apple — τα οποία έπρεπε να τον πείσουν ότι η υγεία του ήταν ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της Apple και την αξία των μετοχών της για τους μετόχους της.


Κι αυτή η αναφορά από το Associated Press αναφέρει:

Αντιθέτως, δοκίμασε μία δίαιτα vegan, βελονισμό, βοτανικά σκευάσματα και άλλες θεραπείες που βρήκε online,και συμβουλεύτηκε ακόμα και μέντιουμ. Επίσης επηρεάστηκε από έναν γιατρό ο οποίος διοικούσε μια κλινική η οποία λειτουργούσε με νηστείες χυμών (Σ.τ.μ: δηλαδή καμία πρόσληψη τροφής πέρα από χυμούς φρούτων και λαχανικών), καθάρσεις του εντέρου και άλλες αναπόδεικτες προσεγγίσεις, λέει το βιβλίο, πριν τελικά να εγχειριστεί το 2004. 


Αυτό είναι αρκετά ασαφές, αν και κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί αν αυτή η βελονίστρια ταυτοποιείται στο βιβλίο, ξέρετε, εκείνη που υποτίθεται πως είπε στον Dr. Nicholas Gonzalez ότι προσπαθούσε να πείσει τον Jobs να τον δει. Ίσως ο Gonzalez δεν έλεγε ψέματα εν τέλει, επειδή η περιγραφή στο παραπάνω απόσπασμα ακούγεται πολύ σαν το πρωτόκολλο του Gonzalez, το οποίο περιλαμβάνει νηστείες με χυμούς, πολλά συμπληρώματα, διάφορες άλλες δραστικές διατροφικές τροποποιήσεις, συν ημερήσια (ή και περισσότερο) κλύσματα με καφέ. Θα μπορούσε άραγε ο Gonzalez όντως να επηρέασε περιστασιακά το Jobs;


Ίσως να μας πει το βιβλίο.


Έπειτα υπάρχει κι αυτό το video από δελτίο των ABC News.

Στο 2ο λεπτό του βίντεο φαίνεται καθαρά ο Dr Ornish. Στην πραγματικότητα, από αυτό το δελτίο, φαίνεται ότι ο Dr Ornish δεν ήταν μόνο φίλος του Jobs αλλά και γιατρός του, επίσης. Ο Dr. Ornish είναι ένας προβληματικός γιατρός με τάση προς την ψευδοϊατρική καθώς συνευρίσκεται συχνά μαζί με άτομα όπως ο Andrew Weil, ο Rusrum Roy, και ο Deepak Chopra και, ενώ προσπαθεί να χρησιμοποιεί αληθινή επιστήμη δυστυχώς απλά δεν τα καταφέρνει και πολύ καλά. Αυτό από μόνο του δε θα ήταν τόσο τρομερό, εκτός από το ότι τείνει να εξάγει πολύ ισχυρά συμπεράσματα με βάση τα δεδομένα που (υποτίθεται πως) έχει αλλά τα συμπεράσματα αυτά ξεπερνούν κατά πολύ αυτά που μπορεί να υποστηρίξει η σύγχρονη επιστήμη. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ακόμα ελπίδα ότι ο Ornish θα μπορέσει να προσεγγίσει την επιστημονικά βασισμένη ιατρική. Απλά χρειάζεται να σταματήσει να έχει την τάση να συνδέει συνεχώς τη δίαιτά του με «συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική («complementary and alternative medicine ή CAM) και «ολιστική» ή «ενιαία» ιατρική και να ενστερνιστεί πιο αυστηρά επιστημονικά κριτήρια, βασισμένα σε (αποδεδειγμένες) υποθέσεις.


Για να επιστρέψω στο θέμα μας: μέχρι να έρθει στα χέρια μου το βιβλίο (και εφόσον βρω και χρόνο να το διαβάσω, ιδιαίτερα τα κεφάλαια για την ασθένεια του Jobs), τι μπορώ να συμπεράνω λογικά βασισμένο στο τι είναι μέχρι τώρα γνωστό;

Πρώτον, η αρχική μου εκτίμηση άλλαξε λίγο μονάχα. Με βάση αυτές τις νέες πληροφορίες, μου φαίνεται πιθανό ότι ο Jobs όντως μείωσε τις πιθανότητες επιβίωσής του με αυτήν την εννιάμηνη επιμονή του σε ψευδοεπιστημονικές πρακτικές. Από την άλλη μεριά, παραμένει ακόμα πολύ αμφίβολο το κατά πόσο ακριβώς μείωσε αυτές τις πιθανότητες. Η καλύτερη μαντεψιά μου είναι ότι, χάρις στην ήπια και αδρανή φύση των λειτουργικών ινσουλινωμάτων και το σφάλμα του επιπρόσθετου χρόνου (lead time bias), μάλλον τις μείωσε μόνο κατά ένα μικρό ποσοστό. Επίσης, νιώθω υποχρεωμένος να τονίσω πως δεχόμενος ότι η επιλογή του Jobs να δοκιμάσει «εναλλακτική ιατρική» πρώτα, ίσως μείωσε κάπως την πιθανότητα νε επιβιώσει από τον καρκίνο του, τη μείωσε κατά έναν πολύ διαφορετικό τρόπο από το να συμπεράνουμε ότι «η εναλλακτική ιατρική σκότωσε τον Steve Jobs», κάτι το οποίο έκαναν ουσιαστικά οι Ramzi Amri και Brian Dunning . Η πρώτη δήλωση είναι μια προκατειλημμένη εκτίμηση πιθανοτήτων βασισμένη σε επιστημονικά κριτήρια και λαμβάνοντας υπόψη την υπάρχουσα αβεβαιότητα. Η δεύτερη δήλωση δείχνει τρόπο σκέψης άσπρου – μαύρου, ουσιαστική ένας καθρέφτης του ισχυρισμού του Nicholas Gonzalez ότι αν ο Jobs είχε πάει να τον δει θα μπορούσε να έχει σωθεί.

Τέλος, τι λέει αυτό το συμβάν σχετικά με την εναλλακτική ιατρική και τον καρκίνο; 
Σίγουρα, δείχνει ότι ακόμη και κάποιος τόσο εύστροφος όσο ο Steve Jobs μπορεί να είναι επιρρεπής στην άρνηση (Σ.τ.μ: άρνηση του γεγονότος ότι μόνο η εγχείρηση θα μπορούσε να τον σώσει) και, ναι, ακόμα και σε σκέψεις περί μαγείας (Σ.τ.μ: ότι δηλαδή η εναλλακτική ιατρική θα μπορούσε να τον σώσει), όπως τονίζεται σε αυτό το δελτίο των ABC News:


Πώς θα μπορούσε ο Jobs να πάρει τέτοια απόφαση;

«Νομίζω πως κατά κάποιον τρόπο ένιωθε ότι αν αγνοήσεις κάτι, αν δε θέλεις κάτι να υπάρχει, μπορείς να έχεις μαγική σκέψη… μιλήσαμε πολύ γι’ αυτό», είπε ο Isaacson στα CBS News.



Αναμφίβολα αυτό είναι άλλο βασικό συστατικό που κάνει την εναλλακτική ιατρική ελκυστική: η μαγική σκέψη (magical thinking). Απλά φάε αυτή τη ρίζα, κάνε αυτές εντερικές καθάρσεις, άσε σε αυτόν τον θεραπευτή να «φτιάξει» τα ενεργειακά σου πεδία, κι όλα θα πάνε καλά. Καμία απαίσια εγχείρηση που θα αλλάξει το σώμα σου και το πώς λειτουργεί. Καμία δηλητηριώδης χημειοθεραπεία. 
Δυστυχώς, όμως, η πραγματικότητα δε λειτουργεί έτσι, όσο έντονα κι αν παραποιηθεί. Στο τέλος, η πραγματικότητα θα επιβληθεί, όπως έκανε και με τον Jobs. Όταν συνέβη αυτό, όταν δηλαδή μια απεικόνιση στα πλαίσια της παρακολούθησής του αποκάλυψε ότι το ινσουλίνωμά του είχε μεγαλώσει, ο Jobs συνειδητοποίησε πως είχε διαπράξει ένα φριχτό λάθος και προσπάθησε να διορθώσει τα πράγματα κάνοντας ευθύς αμέσως την εγχείρηση που είχε καθυστερήσει. Δεν είναι εμφανές το αν ο χρόνος που ξόδεψε σε αυτό το διαστρεβλωμένο πεδίο ιατρικής πραγματικότητας που ο ίδιος δημιούργησε τον οδήγησε τελικά στο χαμό του ή το αν η μοίρα του ήταν διαγεγραμμένη από τη στιγμή της αρχικής του διάγνωσης. Και πάλι, υπάρχει υπερβολική αβεβαιότητα για να ξέρουμε στα σίγουρα, κι ακόμα και αν ο Jobs όντως μείωσε την προοπτική επιβίωσής του σημαντικά είναι αδύνατον να πούμε το αν η καθυστέρηση έκανε τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου στη δική του συγκεκριμένη περίπτωση. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι το ότι καμία παραποίηση της πραγματικότητας δεν μπορεί να καθυστερήσει έναν καρκίνο. Η πραγματικότητα κάποια στιγμή θα νικήσει τη μαγική σκέψη, όσο κι αν φαίνεται πως η μαγική σκέψη έχει αποτέλεσμα σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή.


Συνεχίζεται στο 3ο και τελευταίο άρθρο του David Gorski για τον Steve Jobs...


Διεύθυνση του πρωτότυπου άρθρου: http://www.sciencebasedmedicine.org/index.php/steve-jobs-medical-reality-distortion-field/


Μετάφραση: Stamthedrum

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου